انجمن جهانی فولاد (WSA) مجموعه‌ای از 65 کشور تولید‌کننده فولاد را در بر می‌گیرد. این انجمن هر ساله گزارشی جامع از روند تولید و تقاضای فولاد جهان تهیه و منتشر می‌کند. آنچه در ادامه می‌خوانید خلاصه‌ای است از آخرین گزارش این انجمن که به صنعت فولاد جهان تا پایان سال 2013 پرداخته و به تازگی منتشر شده است:
تولید فولاد جهان در سال 2013 میلادی معادل 1606 میلیون تن بود که نسبت به سال قبل 3درصد و نسبت به سال 2010 معادل 12درصد افزایش داشته است، در چهل سال گذشته روند تولید فولاد جهان همواره سیر صعودی داشته است اما از سال 2000 به بعد و با ظهور کشور چین در عرصه تولید فولاد، این افزایش با شیب تندتری اتفاق افتاده است.
نمودار شماره 1 روند تولید فولاد را از سال 1970 تا 2013 میلادی و در دوره‌های زمانی پنج ساله نمایش می‌دهد. در دوره 30 ساله بین 1970 تا 2000 میلادی کل میزان تولید فولاد در جهان 250 میلیون تن افزایش داشته است. حال آنکه این افزایش در 13 سال بعدی یعنی 2000 تا 2013 میلادی به 750 میلیون تن یعنی 3 برابر رسیده است.
چین: تولید نیمی از فولاد دنیا
افزایش تولید فولاد در 13 سال اخیر عمدتا به‌خاطر رشد اقتصادی و روند تصاعدی تولید فولاد در کشور چین بوده است. 10 سال پیش در سال 2003 این کشور با تولید 195 میلیون تن فولاد خام سهمی معادل 9/22 از کل تولید جهان را داشت. از آن سال تاکنون تولید فولاد خام این کشور با رشدی خیره‌کننده به 779 میلیون تن یعنی چهار برابر در عرض 10 سال رسید به‌طوری‌که امروزه 5/48 درصد یعنی حدود نیمی از تولید فولاد خام جهان مربوط به کشور چین است.
سایر کشورهای برتر تولید‌کننده فولاد در 2013
بعد از چین کشورهای ژاپن با 110 میلیون تن و ایالات متحده با 87 میلیون تن در رده‌های بعدی تولید فولاد قرار دارند. رتبه‌های چهارم تا هفتم به ترتیب به هند، روسیه، کره جنوبی و آلمان تعلق می‌گیرد. کشور در حال توسعه هند در 13 سال گذشته رشد چشمگیری در تولید فولاد داشته و خود را در میان 5 تولید‌کننده برتر دنیا جای داده است، به‌طوری‌که از 27 میلیون تن تولید سال 2000 به 2/81 میلیون تن در سال 2013 رسیده است. در میان کشورهای منطقه، کشور ترکیه با 7/34 میلیون تن در رده هشتم جهانی قرار دارد. تولید این کشور در سال 2000 معادل 3/14 میلیون تن بوده و در رتبه هفدهم جهانی قرار داشته است. همچنین کشورمان ایران از 6/6 میلیون تن تولید و رتبه 22 در سال 2000 به تولید 4/15 میلیون تن دست یافته و با 7 پله ارتقا به رده پانزدهم جهان رسیده است. جدول موجود در متن میزان تولید و مقایسه رتبه 15 کشور برتر تولید فولاد در سال‌های 2000 و 2013 را نشان می‌دهد.
اعداد جدول حاکی از رشد تولید فولاد در کشورهای در حال توسعه و در عین حال توقف یا کاهش تولید فولاد در کشورهای صنعتی و توسعه یافته است. تولید فولاد خام در کشور در حال رشد چین در 13 سال گذشته از 128 به 780 میلیون تن رسیده و 6 برابر شده است. همچنین کشورهایی مانند هند، ترکیه و ایران نیز صعود قابل توجهی در این جدول داشته‌اند. این در حالی‌است که تولید فولاد کشورهایی مانند ایالات متحده، آلمان، انگلیس، فرانسه، کانادا و ایتالیا حتی کاهش نیز داشته است که این امر عمدتا به دلایل زیر رخ داده است:در دهه گذشته به علت افزایش قیمت انرژی و به‌خصوص مسائل زیست محیطی، سیاست کشورهای پیشرفته و اروپایی کاهش تدریجی تولید فولاد خام و انتقال سایت‌های جدید تولیدی به کشورهایی مانند چین و هند بوده است. این کشورها به جای افزایش تولید فولاد خام به فروش دانش فنی و ساخت تجهیزات و پلنت‌های فولادی روی آورده‌اند. از طرفی این کشورها در حال جایگزینی فولادهای ساده و مقاطع ساختمانی با فولادهای آلیاژی و گرید‌های خاص هستند که قیمت بالاتری دارند. به عنوان مثال یک چهارم تولید فولاد آلمان یعنی حدود 11 میلیون تن به فولادهای آلیاژی و با ارزش افزوده بالا اختصاص دارد که قیمتی دو تا سه برابر فولاد معمولی و ساختمانی دارند.
غول‌های فولادی جهان
اما بر‌اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، در سال 2013 مجموعه کارخانه‌های Arcelor Mittal که متعلق به میلیاردر معروف هندی یعنی لاکشمی میتال یکی از ثروتمندترین افراد جهان است، با 1/96 میلیون تن تولید فولاد خام، مانند سال‌های قبل رتبه اول شرکت‌های فولادی را به خود اختصاص داده است. این شرکت چند ملیتی در حال حاضر مالک 61 کارخانه در 27 کشور جهان است که در چهار قاره پراکنده است و درآمد آن در سال 2013 حدود 80 میلیارد دلار (بیش از 2 برابر درآمد نفت ایران در همین سال) بوده است.
در رتبه بعدی شرکت Nippon Steel ژاپن قرار گرفته که در سال 2013 معادل 1/50 میلیون تن (بیش از 3 برابر تولید فولاد ایران) فولاد خام تولید کرد. رتبه سوم تا پنجم متعلق به سه شرکت چینی Hebei Steel، BaoSteel و Wuhan Steel است که تولیدی معادل 39 تا 46 میلیون تن داشته‌اند. رتبه ششم کارخانه‌های تولید فولاد جهان به شرکت کره‌ای POSCO با 38 میلیون تن تعلق دارد. در رتبه‌های هفتم تا نهم مجددا سه شرکت چینی قرار دارند و بالاخره رتبه دهم مربوط به شرکت ژاپنی JFE است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه و نشانه صنعتی بودن هر کشور، میزان مصرف سرانه فولاد در آن کشور است. چنانچه تولید 1606 میلیون تنی فولاد را بر جمعیت 1/7 میلیاردی جهان در سال 2013 تقسیم کنیم متوسط سرانه مصرف فولاد خام جهان 225 کیلوگرم به ازای هر نفر به‌دست می‌آید که این عدد در سال 2000 حدود 150 کیلوگرم به ازای هر نفر بوده است. بخش زیادی از این رشد مصرف به خاطر افزایش چشمگیر مصرف فولاد در کشور 4/1 میلیارد نفری چین است. سرانه مصرف فولاد این کشور از 100 کیلوگرم سال 2000 با رشدی کم نظیر به بیش از 515 کیلوگرم در سال 2013 یعنی معادل مصرف سرانه کشور ژاپن رسیده است. به‌طور کلی سرانه مصرف فولاد در کشورهای صنعتی و همچنین کشورهای در حال توسعه که رشد اقتصادی مناسبی دارند بالاتر از سایر کشورها است. کشورهایی مانند ایالات متحده، کانادا، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و سوئد که سال‌ها است در رده کشورهای صنعتی قرار دارند طی سال‌های گذشته همواره مصرف سرانه‌ای بالای 300 کیلوگرم داشته‌اند. البته در این میان کشور کره جنوبی یک استثنا است. این کشور با اینکه سال‌ها است در جمع کشورهای توسعه یافته قرار دارد اما سرانه مصرف فولاد آن در 10 سال گذشته همواره بالای1000 کیلوگرم بوده است. همچنین کشورهایی مانند ترکیه (415 کیلوگرم) و چین (515 کیلوگرم) که هنوز در حال توسعه و رشد هستند دارای مصرف سرانه فولاد بالایی هستند که البته بخشی از این مصرف به‌دلیل حجم فعالیت‌های توسعه و عمرانی درحال انجام در این گونه کشورها است. اما بر اساس آمار انجمن جهانی فولاد، در کشور ایران سرانه مصرف فولاد در سال‌های 2012 و 2013 با کاهش قابل ملاحظه‌ای مواجه شده است. نمودار شماره 2 روند مصرف سرانه فولاد ایران و جهان را از سال 1995 تا 2013 نمایش می‌دهد. همان‌طور که در نمودار مشخص است برای اولین بار در هفت سال گذشته سرانه مصرف فولاد ایران به زیر میانگین جهانی رسیده است. چنانچه بخواهیم مصرف سرانه فولاد ایران را با سایر کشورهای خاور میانه مقایسه کنیم لازم به ذکر است که در سال 2011 سرانه مصرف ایران 280 و متوسط سایر کشورهای خاور‌میانه 239 کیلوگرم بوده است و در پایان 2013 سرانه مصرف فولاد ایران به 219 و متوسط خاور‌میانه به 241 کیلوگرم رسیده است.
