بریتانیا، اسپانیا و پرتغال در روزهای گذشته شناسایی دهها مورد از ابتلا به آبله میمون monkeypox را گزارش کردهاند و کانادا نیز روز چهارشنبه – ۲۸ اردیبهشت- گزارش داد که در حال تحقیق در مورد بیش از ده مورد مشکوک است.
اداره بهداشت بریتانیا اعلام کرد که از روز ۱۶ اردیبهشت ۹ مورد ابتلا را شناسایی کرده است و اداره بهداشت آمریکا نیز گفت روز چهارشنبه اولین مورد در ایالت ماساچوست شناسایی شده است که مردی است که پس از سفر به کانادا ابتلای او تایید شده است.
ویروس ایجادکننده آبله میمون یکی از ویروسهای نزدیک به خانواده ویروس آبله است، اما کشندگی کمتری دارد و کمتر قابل انتقال است و علائمی مانند تب و بثورات را ایجاد میکند.
این ویروس بومی آفریقای غربی و مرکزی، اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میمونهای آزمایشگاهی کشف شد، برای همین پسوند میمونی روی آن گذاشتهاند. اما برخلاف نام آن جوندگان هم حامل ویروس هستند.
این ویروس گهگاه به انسان سرایت میکند و در دهههای اخیر عفونت با آن در انسانها رایجتر شده است.
آبله میمون به ندرت به سایر قارهها به جز آفریفا راه مییابد و تا به حال در هنگام شیوع، تعداد موارد ابتلا به آن انگشتشمار بوده است. تنها شیوع قابل توجه در آمریکا در سال ۲۰۰۳، زمانی رخ داد که یک محموله از جوندگان از غنا ویروس را به سگهای دشتی در ایلینویز منتقل کرده بودند و زمانی که این سگها به عنوان حیوان خانگی فروخته شدند ۴۷ نفر را آلوده کردند، ولی هیچ مرگی رخ نداد. سال گذشته، دو مسافر آلوده به آن وارد آمریکا شدند اما هیج کس را مبتلا نکردند.
اما شیوع فعلی آبله میمون در اروپا و ایالات متحده متفاوت و بسیار نگران کننده است. اولین مورد، که در ۷ می در بریتانیا شناسایی شد، با همان شیوه مورد انتظار آلوده شده بود. این فرد اخیراً به نیجریه سفر کرده بود. اما چندین شخص مبتلای دیگر، اخیرا به کشورهای بومی ویروس نرفته بودند، و برخی دیگر هیچ تماس آشکاری با افراد شناخته شده آلوده نداشتند.
این امر نشان می دهد که ویروس آبله میمونی ممکن است به طور مخفیانه از فردی بدون علایم بالینی به دیگر منتقل شود.
دوره نهفتگی بین عفونت و علائم طولانی است و از ۵ تا ۲۱ روز متغیر است.
تجربه کرونا باعث شده که مردم نسبت به شیوع هر بیماری عفونیای حساس شوند. بسیاری از آمریکاییها در مورد آبله میمون وحشت زدهاند و به اظهارنظرهای رسمی، بیاعتماد شدهاند.
برخلاف کرونا که در ابتدای امر نسبت به آن هیچ آگاهی و دانشی نداشتیم، اطلاعات ما در مورد آبله میمونی بیشتر است.
بر اساس مطالعات موجود، آبله میمون در فواصل طولانی از طریق هوا پخش نمیشود. این بیماری از طریق سطوح آلوده یا مجاورت طولانی با افراد دیگر منتقل میشود، به همین دلیل است که میزان موارد بروز آن کم بوده. اما احتمال انتقال دادن بیماری به اعضای خانواده و نیز کادر پزشکی بر همین اساس بسیار بیشتر است.
پس نگران نباشید که آبله میمون مثل کرونا منتقل شود. برای انتقال این بیماری به تماس خیلی نزدیک طولانی نیاز است.
با این وجود، خاطره کرونا مردم را نگران کرده. در اوایل سال ۲۰۲۰ ، بسیاری از کارشناسان ادعا کرده بودند که کرونا فقط از طریق سطوح آلوده یا قطرات از فاصله نزدیک منتقل میشود. اما بعد مشخص شد که از طریق ذرات آئروسل کوچکتر منتقل میشود و میتواند از فاصله دور هم منتقل شود. پس تازه از اینجا بود که تهویه و زدن ماسک به شدت توصیه شد. مردم با توجه به همین مورد میترسند که تاریخ با آبله میمون در حال تکرار شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ پیشنهاد کرد که ویروس آبله میمونی میتواند چندین روز در ذرات معلق باقی بماند. اما این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی مصنوعی بود، و ماندگاری تنها بخشی کوچکی از فرآیند انتقال عفونت است.
در مقایسه با ویروس کرونا SARS-CoV-2، آبله میمونی ویروسی کاملا متفاوت است و خطر انتقال طبیعی آن توسط آئروسل بسیار کمتر است.
اما باز هم باید مواظب باشیم و جوانب امر را بسنجیم، چرا که دانش ما در مورد آبله میمون فقط بر اساس ۱۵۰۰ مورد ثبت شده تا سال ۲۰۱۸ است.
از اواخر دهه ۱۹۷۰ آبله به صورت نسبی ریشه کن شد. تا پیش از این ابتلا به خود آبله یا زدن واکسن آن در برابر آبله میمونی هم محافظت و مصونیت ایجاد میکرد. اما نسلهای جدید که واکسن نگرفتهاند، نسبت به آبله میمونی، حساس هستند و مصونیت ندارند.
تا به امروز، R0 آبله مینونی یعنی میانگین تعداد افرادی که از یک فرد آلوده مبتلا میشوند، کمتر از ۱ بوده است. اما یک شبیهسازی در سال ۲۰۰۳ نشان داد که نرخ سرایت آن ممکن است از این حد بالاتر برود.
چرا میزان بروز عفونت آبله میمونی افزایش یافته؟ شاید ما با یک سویه جدید این ویروس روبرو باشیم و شاید هم کاهش محدودیتهای کرونا و سفر بیشتر مردم باعث آن شده باشد. شاید هم عامل ناشناختهای، سبب آن شده باشد.
ظرف چند روز آینده، یعنی زمانی که بررسی توالی ژنتیکی این ویروس تکمیل شود میتوانیم بگوییم که با سویه جدید یا جهشهای قابل ملاحظه جدید روبرو هستیم یا خیر.
از نظر آمادگی مقابله با آبله میمونی، وضعیت آمریکا نسبت به اروپا بهتر است. چون این کشور دهههاست که برنامههایی برای مقابله با تروریسم زیستی آبله داشته است.
جای خوشوقتی است که آبله واکسن وجود دارد که تزریق آن باعث مصونیت ۸۵ درصدی در برابر آبله میمونی هم میشود. در آمریکا ذخایر واکسن آنقدر زیاد است که میتواند همه کشور را پوشش دهد. درمان آبله میمونی بیشتر درمان حمایتی است. با این وجود داروی Tecovirimat یا TPOXX هم برای آن وجود دارد.
البته باید توجه داشته باشیم که گرچه تا حالا این ویروس در اروپا و آمریکا کشندگی چندانی نداشته، اما یک سویه کنگوی آن مرگ و میر ده درصدی و یک سویه غرب آفریقای آن، کسندگی یک درصدی داشته است.
اما علایم این بیماری چه هستند؟
یکی از علائم رایج، بثورات آن هستند است که شبیه آبله مرغان شدید به نظر میآید. اما برخلاف آبله مرغان، ضایعات پوستی آبله میمون معمولاً با تب همراه هستند، همچنین درد ضایعات در ابتدا بیشتر از خارش آن است. تفاوت دیگر التهاب غدد لنفاوی است.
