این روزها بازار محصولات فولادی شرایط دوگانه‌ای دارد. از یکسو هزینه‌های تولید به واسطه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و رشد قیمت کالاها و خدماتی که کارخانه‌ها به ازای تولید فولاد دریافت می‌کنند افزایش یافته و از سوی دیگر به واسطه رکود در صنایع پایین‌دست، مجموعه فولاد کشور نیز در طول چند ماه اخیر درگیر رکود و کاهش قیمت‌های ناشی از آن بوده است.
افزون بر این تاکنون حمایت‌های کارآ و منسجمی نیز از بخش‌های فعال در صنعت فولاد صورت نگرفته و مشخص نیست برنامه‌های دولت در بسته سیاستی خروج از رکود چه تاثیری بر زنجیره بزرگ و به‌هم پیوسته فولاد و معدن کشور خواهد گذاشت.
تحت این شرایط با آنکه به صورت واقعی شاهد تحرک محسوس و چندانی در صنایع پایین دست و مصرف کننده آهن و فولاد کشور نیستیم، اما چند روزی است که قیمت‌های عرضه و فروش این محصولات با رشد نسبی مواجه شده به طوری که در خلال روزهای اخیر، محصولی نظیر میلگرد به سرعت در حال جبران افت قیمت‌های چند ماه گذشته خود است. البته همین وضعیت در بازار شمش فولاد، مقاطع تخت نظیر ورق و مقاطع طولی مانند تیرآهن، نبشی و ناودانی نیز حاکم است و این محصولات هم مانند میلگرد با نوسانات رو به رشد قیمت‌های فروش روبه‌رو هستند.
برخی فعالان بازار با بیان اینکه شرایط اخیر قیمت‌ها در بازار فولاد نشانه‌ای از گرانی کاذب و صعود غیرمنطقی بهای فروش محصولات فولادی است می‌گویند: بهترین وضعیتی که برای بازار فولاد می‌توان متصور بود رونق واقعی معاملات و در پس آن رشد نسبی قیمت‌ها به تبعیت از این شرایط است نه اینکه از افزایش قیمت‌ها به بهبود جریان دادوستد فولاد در بازار و بورس کالا برسیم. این عده معتقدند: در روزهای اخیر معامله‌گران بازار با مشاهده نشانه‌هایی از تداوم روند رو به رشد قیمت‌ها و ترس از اینکه اگر خریدهای خود را به آینده موکول کنند دچار ضرر خواهند شد، قفل چند ماه گذشته خود را به روی معاملات گشوده و دست به خریدهای انباری و احتیاطی زده‌اند.
البته این مساله در حالی است که به اعتقاد خود تولیدکنندگان، روند رو به رشد قیمت‌ها در بازار فولاد را نمی‌توان غیرمنطقی و کاذب دانست. به بیان دیگر سیر صعودی قیمت‌ها صرفا اصلاح و تعدیل بهای انواع فولاد به نسبت افزایش هزینه‌های تولید در سال جدید است؛ امری که تا پیش از این به دلایل بی‌شماری از جمله رکود گسترده معاملات در بسیاری از صنایع و بازارها از جمله فولاد به تعویق افتاده بود و هم اکنون که موجودی انبار آهن‌فروشان به دلیل خرده‌فروشی‌های چند وقت اخیر خالی شده بهترین زمان برای شروع و تداوم این روند اصلاحی قیمت‌ها است.
در نخستین واکنش به نوسانات قیمت‌ها و بهبود نسبی خریدوفروش انواع فولاد در بازار غیررسمی، در بازار رسمی یا همان بورس کالا نیز نشانه‌هایی از افزایش نرخ‌های پایه و رونق کم‌و‌بیش معامله عرضه‌های فولادی به چشم می‌خورد. به عنوان مثال روز دوشنبه که ذوب‌آهن اصفهان در تالار صنعتی سلف شمش را با موعد تحویل پایان مردادماه به خریداران عرضه کرد این محصول با اضافه تقاضای نسبتا چشمگیری روبه‌رو شد که به همین دلیل قیمت پایانی آن با رشد 13 تومانی در هر کیلو به حدود 1555 تومان افزایش یافت. آن‌طور که اطلاعیه عرضه نشان می‌دهد این محصول امروز با قیمت پایانی معامله روز دوشنبه، یعنی 1555 تومان به تابلو معاملات خواهد رفت که به این ترتیب اگر این روند روبه رشد قیمت در مورد محصولات میانی از قبیل شمش به مقاطع هم سرایت کند، بنابراین در کوتاه مدت و در بازه حدودا چند هفته‌ای در بازار رسمی و آزاد محصولات فولادی باید انتظار رشد قیمت‌ها را داشت.
افزایش قیمت فولاد ناشی از تقابل عرضه و تقاضا؟
البته باید افزود که به دلیل خودنمایی نسبی و محدود تقاضا آن هم پس از ماه مبارک رمضان و پایان تعطیلات عید فطر می‌توان افزایش قیمت‌های فعلی را در نتیجه تقابل عرضه و تقاضا نیز قلمداد کرد. به دلیل افزایش محسوس قیمت شمش تولید داخل که در برخی اظهار نظرها حتی تا 50 تومان رشد قیمت در هر کیلو به فروش رسیده است، می‌توان به تقویت طرف عرضه و رشد قیمت‌ها از این سمت هم امیدوار بود.
علاوه بر این هم‌اکنون انسجامی نسبی بین تولیدکنندگان و فروشنده‌ها دیده می‌شود که پس از پایان یافتن موجودی انبارهایی که با قیمت پایین خریداری شده‌اند این موضوع بیشتر خود را نشان می‌دهد. به عبارت بهتر تمامی تولیدکنندگان و فروشنده‌ها و حتی واردکنندگان فولاد از افزایش فعلی قیمت‌ها استقبال کرده و بازار را به سمت افزایش قیمت سوق می‌دهند.
در این شرایط با توجه به کاهش چشمگیر قیمت‌ها در دو ماه گذشته و در پیش گرفتن استراتژی صبر و انتظار توسط خریداران هم‌اکنون شاهد بازگشت خریداران و مصرف‌کنندگان نهایی به بازار هستیم که این مساله هم به نوبه خود در شارژ قیمت‌ها اثرگذار بوده است.
البته در این شرایط اغلب داده‌های مهم اقتصادی و موثر بر بازار فولاد از جمله نرخ ارز، رشد اقتصادی، گشایش‌های بین‌المللی و بودجه‌های عمرانی تغییر چندانی نداشته اما کاهش نرخ تورم و عدم افزایش جدی و سریع قیمت دلار در بازار آزاد عاملی است که می‌تواند رشد قیمت‌ها را در میان مدت محدود کند.
با توجه به جو صعودی موجود در بازار فولاد و ذهنیت افزایش قیمت هنوز می‌توان به رشد قیمت فولاد با محوریت میلگردهای ساختمانی سایزهای متوسط در بازار خوشبین بود. این در حالی است که به دلیل عواملی همچون تجربه افزایش قیمت‌ها در بازار تیرآهن و تخلیه اغلب پتانسیل صعود آن، عدم تغییر جدی در شرایط تقاضا برای بازار ورق، کاهش تقاضا و افت موجودی انبارهای فولادهای آلیاژی نمی‌توان چشم‌انداز مشخص و روشنی را در میان مدت برای مسیر قیمت‌ها در بازار فولاد پیش‌بینی کرد.
در نهایت افزایش قیمت‌ها به تبعیت از جو صعودی اخیر قیمت‌ها و ذهنیت رشد و افزایش چندباره نرخ برخی کارخانه‌های مشهور و موثر در کوتاه مدت چندان دور از انتظار نیست، اما برای تخمین شرایط در میان مدت به داده‌های بیشتری نیاز داریم.
