از ابتدای هفته جاری تا روز گذشته که معاملات محصولات فولادی در بازار رسمی و آزاد به پایان رسید نوسانات کاهشی قیمت‌ها در شرایط ضعف تقاضای داخلی به خوبی مشهود بود، البته در برخی روزها شاهد ثبات قیمت فولادهای ساختمانی، صنعتی و محصولات میانی در بازار آزاد بودیم، اما آنچه برآیند کلی قیمت‌ها را در این هفته نشان داد کماکان حکایت از تمایل بازار به کاهش نرخ‌های فروش داشت.
در همین راستا روز گذشته نیز با تکرار مجدد سناریوی کاهش قیمت‌ها، متوسط نرخ اکثر محصولات فولادی اعم از میلگرد، تیرآهن، ورق، کلاف 5/6 و 5/5 ساده وارداتی و شمش تولید داخلی و نوع وارداتی تا کف 4 درصد در بازار آزاد ریخت. کمااینکه محصولات مفتولی نیز تنزل 5تا30 تومانی قیمت را در هر کیلو طی این روز تجربه کرد تا به این ترتیب یک روز کاملا نزولی در اواسط مهرماه برای بازار آهن رقم بخورد.
در بورس کالا اما روند معاملات با شرایط به نسبت بهتری در مقایسه با بازار آزاد جلو رفت و 80 هزار و 540 تن انواع محصولات فولادی اعم از شمش و مقاطع توسط معامله‌گران در تالار صنعتی خریداری شد. اهم عرضه‌های فولادی این روز به ذوب‌آهن اصفهان اختصاص داشت؛ چرا که این شرکت در دو نوبت سلف شمش را در دو تناژ سبک و سنگین به ترتیب با قیمت‌های 1555 و 1540 تومان به تابلو آورد و در ادامه سلف دو سبد میلگرد و تیرآهن شاخه 20 را نیز در مجموع حجم 23 هزار و 440 تن به فروش رساند.
روز گذشته در میان تمامی مقاطعی که در تالار صنعتی عرضه شد نیز تنها سبد میلگرد گرید A3 در سایزهای 14 تا 28 مجتمع فولاد خراسان بود که خریداری نشد. قیمت این سبد 1670 تومان به ازای هر کیلو بود اما شرایط فروش نقدی این محصول در حالتی که معاملات سلف نیز با رکود همراه است، رغبتی در معامله‌گران برای خرید این محصول ایجاد نکرد. به گفته یکی از کارگزاران حاضر در مبادلات روز گذشته تالار صنعت، خریداران با مشاهده روند نزولی قیمت‌ها در بازار آزاد، انتظار دارند سطح قیمت‌ها در بورس کالا نیز متناسب با بازار تعدیل شده و کاهش یابد تا خرید از بورس برایشان توجیه اقتصادی پیدا کند وگرنه منطقی است که در غیر این صورت تمایل چندانی به خرید از بورس نشان نمی‌دهند. به هر طریق واقعیت این روزهای بازار فولاد کشور این است که به علت کاهش بودجه‌های عمرانی و افت ساخت‌وسازهای مسکونی رکود سنگینی بر فضای معاملات سایه افکنده است. در این میان کاهش قیمت فروش محصولات نهایی (به‌ویژه میلگرد و تیرآهن) نیز کارخانه‌های نورد را با مشکلات فراوانی مواجه کرده تا جایی که برخی از این کارخانه‌ها را در آستانه تعطیلی قرار داده است. در واقع در شرایطی که قیمت هر کیلوگرم شمش وارداتی بیش از 1700 تومان و مشابه داخلی آن در محدوده 1640 تومان تمام می‌شود، نمی‌توان با قیمت فروش 1650 تومانی میلگرد و تیرآهن در بازار آزاد، حتی کرایه حمل بار را نیز پوشش داد چه برسد به تامین هزینه مواد اولیه مورد نیاز خطوط تولید، دستمزد کارگر، مالیات، برق، آب، گاز و هزینه‌هایی از این دست. هرچند به گفته یکی از نوردکاران این موارد نیز تنها بخشی از مشکلات موجود هستند که در بهترین حالت موجب توقف تولید کارخانه‌های نورد و بیکاری چند هزار کارگر می‌شوند. بخش خطرناک این مشکل اما در شرایط رکودی اخیر مربوط به تمایل این کارخانه‌ها به تهیه شمش ارزان‌قیمت با صرف‌نظر کردن از کیفیت مرغوب است و در نهایت تولید میلگردهای غیر‌استانداردی که هر از چند گاهی شاهد شکستن آنها در بازار یا در پروژه‌ای خاص در برخی نقاط کشور هستیم.
شاید لازم است این سوال را در اینجا مطرح کنیم که آیا بزرگ‌ترین لطمه‌ای که صنعت فولاد کشور از رکود اخیر خورده تنها مربوط به تعطیلی و ورشکستگی چند کارخانه نوردی و مشکلات تامین نقدینگی تولیدکننده‌های بزرگ است یا اینکه با تداوم این شرایط، کیفیت محصولات فولادی تولیدی نیز در حال فدا شدن برای کاستن از بار هزینه‌های تولیدی است؟
همان‌طور که همه فعالان فولادی می‌دانند رکود دو ساله اخیر بیشترین آسیب را به حلقه‌های پایانی زنجیره فولاد یعنی ذوب و نورد که به طور مستقیم با بازار در ارتباط هستند وارد کرده است، بنابراین دولت باید هرچه سریع‌تر با اعطای یارانه‌های تولید و حمایت‌های مالی لازم برای تامین سرمایه در گردش این واحدها (که بارها در زمان اجرای فاز دوم از هدفمندی یارانه‌ها وعده‌اش را داده بود) بخشی از مشکلات تامین نقدینگی آنها را برطرف کند تا علاوه بر جلوگیری از ورشکستگی فولادسازان خصوصی، شاهد تولید مقاطع بی‌کیفیت و شکننده نیز نباشیم.
