اگر هنگام رانندگی، چراغ ترمز خودروی جلویی روشن شود، متوجه کاهش ناگهانی جریان ترافیک شده و با فشار دادن به پدال ترمز، فاصله کافی بین خود و خودروی جلویی ایجاد می‌کنید، اما خودروی پشت سری ش ما زیاد خوش شانس نیست و به شدت با خودروتان برخورد می‌کند.
ضربه چنین برخوردی سبب می شود تا سرتان مانند عروسکی که سرش از منگوله ساخته شده به سمت جلو و عقب حرکت کند که مسلما صدمات ناشی از آن از یک خودروی آسیب دیده بیشتر است. حتی تصادف های جزئی می توانند به مهره های گردن آسیب جدی وارد کنند، وضعیتی که لیگامان ها و ماهیچه های گردن و شانه ها را تحت تاثیر قرار می دهد که معمولا در اثر تصادف های از عقب ایجاد می شود.
آسیب به مهره های گردن میتواند سبب ناراحتی طولانی مدت شود اما وجود پشت سری روی صندلی ها، چنین آسیبی را کاهش داده و حتی مانع آن می شود. امروزه از پشت سری به عنوان تکیه گاه یاد می شود، اما این کار تنها وظیفه آنها نیست.
پشت سری ها طوری طراحی شده اند تا حرکت سر را طی تصادف از عقب محدود کرده و احتمال آسیب به گردن و شانه را کاهش دهند. این وسایل به ظاهر ساده، جزء تجهیزات ایمنی محسوب می شوند و قانون نصب آنها در خودروهای سواری از سال 1969 در آمریکا در صندلی های جلو اجباری شده است. بیشتر خودروها به صورت دستی پشت سری های قابل تنظیم دارند که به دلیل ایمنی بیشتر در خودرو جاسازی شده اند.
طبق قوانین فدرال آمریکا، پشت سریها باید بین 74/93 تا 80/01 سانتیمتر بالاتر از باسن سرنشین قابل تنظیم باشند. مطالعات نشان داده است که پشت سری ها زمانی بیشترین تاثیرگذاری را دارند که نزدیک به سر باشند و در واقع نباید بیشتر از پنج سانتیمتر از عقب سر سرنشین قرار بگیرند. این نکته از اهمیت بسزایی برخوردار است.
این قانون از اول سپتامبر 2008 در آمریکا اعمال شد. تحقیقات نشان میدهد که بیشتر رانندگان وقت برای تنظیم صحیح پشت سری ها نمی گذارند و آنها را در موقعیت نامناسب قرار می دهند؛ در این صورت این وسیله ناکارآمد شده و در هنگام حادثه، هیچ گونه محافظتی را در برابر آسیب های گردن فراهم نمی‌کنند. اما پشت سریها چگونه تنظیم می شوند؟ طبق اعلام سازمان ایمنی آمد و شد بزرگراه های آمریکا، برای تاثیرگذاری بیشتر، قسمت بالایی پشت سری باید جایی بین بالای گوش ها و بالای سر قرار بگیرد.
اگر پشت سری از سمت افقی تنظیم شود، باید نزدیک سر قرار گرفته باشد، بدون این که سرتان را به سمت جلو ببرید یا ارتفاع پشت سری سبب شود که بیفتد. موقعیت پشتی صندلی نیز مهم است؛ هرچقدر خوابیده تر باشد، برای لم دادن بهتر است و هر چه صاف تر باشد، به این معنی است که پشت سری احتمالا در موقعیت ایمنی قرار دارد، زیرا به سر نزدیک‌تر است.
اگرچه در بیشتر خودروها، پشت سریهای قابل تنظیم دستی وجود دارند اما موارد جایگزین نیز یافت میشوند. بعضی از خودروها مجهز به پشت سری هایی هستند که به صورت خودکار با تغییر موقعیت صندلی قابل تنظیم است و بقیه سیستم ها نیز به صورت دینامیکی در هنگام تصادف قابل تنظیم میشوند. مطالعات نشان داده است از بین سه پشت سری قابل تنظیم (دستی، خودکار و دینامیک) سیستم های پشتسری دینامیک که به عنوان پشت سری های فعال شناخته شده اند بهترین حفاظت از آسیب به گردن در تصادف را اعمال می‌کنند.
سیستم های پشت سری دینامیک در حفاظت از آسیب نقش پررن گتری داشته و طوری طراحی شده اند تا در هنگام حادثه به صورت خودکار عمل کنند. به علاوه، با به کار بردن پشتسری ها هنگام تصادف، حرکت ناگهانی که سبب آسیب به مهره های گردن و بدن میشود کاهش می‌یابد.
پشتی صندلی نیز که در این سیستم به کار رفته است با ایجاد سازوکاری، از سر و نیم تنه به هنگام برخورد ناگهانی پشتیبانی می‌کند. هنگامی که صحبت از سیستم های پشت سری دینامیک به میان می آید، ولوو و ساب از پیشگامان این نوآوری هستند و در واقع در همه مدل های جدید خودرو، این فن آوری ایمنی را جزء تجهیزاتشان قرار داده اند.
مولفه اصلی در سیستم جلوگیری از آسیب به مهره های گردن ولوو، لولایی است که در قسمت پایه پشتی صندلی قرار دارد. این لولا نیم تنه سرنشین را تا حد کمی می چرخاند و سبب می شود تا با این نوع تصادف از عقب در ارتباط باشد و پشتی صندلی را به سمت عقب برمی گرداند و بنابراین حرکت رو به جلوی نیم تنه را کاهش میدهد.
این سیستم نیز پشت سری تثبیت شده ای را با شکل هندسی موثر فراهم می‌کند که در بالا و نزدیک به سر قرار می گیرد. این پشتسری سبب حفاظت سر در تصادف شده و سبب میشود تا فرد همراه با نیمتنه به سمت جلو حرکت کند. حرکت آهسته نیمتنه و سر سبب میشود تا به مهره های گردن آسیب جدی وارد نشود.
پشت سری فعال ساب بر روی اصل اهرم پایه گذاری شده است. پشت سری بالشتک‌دار این خودرو با یک صفحه فشار درون پشتی صندلی ارتباط دارد و هنگام تصادف از عقب سبب می شود که نیمتنه با پشتی صندلی برخورد کند. نیرو روی صفحه اعمال شده و این کار موجب می شود تا پشت سری به سمت بالا و جلو حرکت کرده و در نتیجه قبل از این که حرکت سبب شود تا در مهره های گردن تغییری ایجاد شود، سر سرنشین را حفظ کند.
پشتی های صندلی نیز دارای بالشتک و دیرک‌هایی هستند و به صورتی طراحی شده اند تا انرژی ناشی از تصادف را جذب کرده و نیم تنه سرنشین را مانند گهواره حرکت داده و حرکت ناهمسان بین سر و نیم تنه را کاهش می دهند. طراحان ساب به وضوح نکته مهم دیگری را تعیین می‌کنند و آن این که پشتی های صندلی نقش بسیار مهمی در محافظت از راننده در برابر آسیب به مهره های گردن دارند.
مطالعات نشان داده است که خودروهای دارای صندلی های نرمتر، سرنشینان را در برابر آسیب به مهره های گردن ایمن نگه می دارند؛ در واقع یک صندلی باید به قدر کافی قابلیت انعطاف داشته باشد تا انرژی تصادف از عقب را در خود جذب کند.
صندلی های سفت تر مانند صندلی خودروهای اسپرت اغلب تاثیری برعکس دارند. شانه های سرنشین احتمالا در تصادف آسیب خواهند دید. موسسه بیمه ایمنی بزرگراه در آمریکا، اطلاعاتی در مورد ارزیابی عملکرد سیستم های پشت سری ارایه داده است. این سازمان پشت سریها را با استفاده از سیستم ارزیابی دوگام درجه بندی می‌کند.
درگام اول، هندسه پشت سری ارزیابی می شود؛ ارزیابی‌کنندگان به جایگاه پشت سری که به فاصله پشت و پایین سر اطلاق می شود، نگاه می‌کنند. در گام دوم، پشت سریها در فرمت تست تصادف و با استفاده از آدمک ویژه تصادف ارزیابی میشوند. بنابراین یادتان باشد، در هنگام خرید خودرو نکات فوق را در نظر بگیرید زیرا پشت سری خوب، از گردنتان در برابر ضربات وارده از ناحیه پشت خودرو محافظت می‌کند.
تجهیز ایمنی مهم دیگری که به تدریج در تمام خودروهای سواری مرسدس بنز تطبیق داده شده است، »نِک پرو« نام دارد که بر اساس تحلیلی از تصادف های دنیای واقعی بنا شده است. » نک پرو« وسیله کارآمدی است که خطر آسیب به مهره های گردن را طی تصادف از عقب کاهش می دهد. این آسیب در اثر حرکت جلو و عقب سر و کشیدگی و باز شدن بیش از حد مهره های گردن در تصادف رخ میدهد که طبق برآورد کمیسیون اتحادیه اروپا یکی از معمولی ترین نوع آسیب و تصادف در اروپا به شمار آمده و ساالنه هزینه ای بالغ بر هشت میلیارد یورو در بر دارد.
»نک پرو« یک پشت سری فعال قابل کنترل از طریق حسگر است که به هنگام تصادف از عقب فعال می شود. اگر حسگرها تصادف از عقب را تشخیص دهند، آنها فنرهای از قبل فشرده شده را داخل پشت سریها رها می‌کنند. طی یک هزارم ثانیه، آنها با نواحی دارای بالشتک پشت سری تنظیم شده و حدود 40 میلیمتر به سمت جلو و 30 میلیمتر به سمت بالا میروند.
با این کار سر سرنشینان جلو در مراحل اولیه تصادف حمایت میشوند تا مانع کشیدگی بیش از حد مهره های گردن هنگام تصادف شوند. بعد ازاین که پشت سریها »نک پرو« به کار گرفته شدند، به صورت دستی به موقعیت اولیه خود برگردانده شده و بلافاصله آماده استفاده دوباره می شوند.
آسیب به مهره های گردن با حرکت ناگهانی سر ایجاد میشود که میتواند منجر به پارگی ماهیچه ها، لیگامان ها و بقیه بافت های نرم شود. این، ماحصل تصادف های از عقب است که معمولا در سرعت های بالا رخ میدهد. در آمریکا، هرساله سه میلیون آسیب به مهره های گردن وجود دارد که هزینه آن 29 میلیارد دلار میشود.
هزینه این آسیب ها شامل هزینه پزشکی و اقامه دعواست که در کنار آنها میتوان به افسردگی، از دست دادن کار و ناتوانی طولانی مدت نیز اشاره کرد. طبق اعلام آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا، تقریبا در 20 درصد از تصادف های از عقب، علائمی در نواحی گردن در دو روز اول مشاهده شده است.
